مسجد ثقه الاسلام مربوط به دوره قاجار است و در تبریز، انتهای خیابان دارایی، جنب صاحب الامر، مسجد ثقه الاسلام واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۰۵۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

اين مسجد درجانب شمالي دهليز بقعه صاحب الامر و مدرسه اکبريه درکنار خيابان مدرس واقع گرديده و به مسجد شيخيان و صاحب الامر نيز معروف است. اين مسجد را ميرزا محمد شفيع ثقه الاسلام، پيشواي شيخيه- جد ثقة الاسلام شهيد- درسال ۱۲۶۵ ه-. ق، به جاي مسجد قديمي تري ساخته است . مرحوم ميرزا علي آقا ثقة الاسلام، دررساله “تاريخ امکنه شريفه و رجال برجسته” (۱۳۳۲ شمسي) درباره مسجد مزبور مي نويسد: “درسمت شمالي مقام بقعه صاحب الامر جاي مسجدي بوده که معمرين چنين آن را نقل مي کنند که ايواني بود بي سقف که حضرت جد امجد حاج ميرزا محمد شفيع ثقة الاسلام اعلي الله مقامه درتاريخ هزار ودويست وشصت و پنج همان جا را تعمير کرده و مبالغي برآن افزوده اند و فعلأ مسجدي عالي است . و بنا به گفته معمرين، معادل جاي دوگنبد ازطرف غربي همان مسجد، سابقا محل مسجد بوده که بعد جد مرحوم ازجانب شرقي و شمالي بر آن افزوده است. بعد درتاريخ هزار ودويست و نودو يک، ازطرف شرقي مسجد عمارت جديد کرده و يک طاق نيز افزودند و مسجد زمستاني ديگر درجانب شرقي مسجد احداث کردند . بعد ذلک درسال هزارو سيصد و ده هجري که سال وباي عام بود، حضرت والد ماجد حاج ميرزا موسي آقاي ثقة الاسلام اعلي الله درجته به واسطه شکست فاحشي که درآن طاق هاي جديد الاحداث و مسجد زمستاني واقع شده بود، مجددأ يک جرگه طاق احداثي را با مسجد زمستاني برداشته، به وسعت مسجد افزودند و مسجد زمستاني موقوف شد و فعلأ مسجدي چهار ستون سنگي عرض و شش ستون طول … است.

در حال حاضر این مسجد با بیست ستون سنگی و سی و چهار گنبد آجری یکی از بزرگترین مساجد تبریز می باشد. ستونها دارای سرستونهای سنگی حجاری شده مانند بقیه مساجد هم عصر خود می باشد. همچنین این مسجد شامل سه ورودی است اولی از ضلع شمالی حیاط اصلی بقعه صاحب آباد ودومی از ضلع شمالی حیاط پشتی بقعه صاحب آباد و سومی از ضلع شرقی مسجد ثقه الاسلام واز داخل کوچه می باشد. در ضمن این مسجد توسط یک دریچه با هشتی ورودی بقعه صاحب آباد ارتباط بصری دارد. با وجود داشتن ایوان باز ارتفاع این مسجد از بقعه صاحب آباد کوتاهتر است و پلان آن نامتقارن می باشد. سرستونهای سنگی حجاری شده و آیات قرآنی حک شده در بالای سرستونها و کاربندی های آجری زیرگنبدها و آجرکاری داخل تزئینات به کار رفته در این مسجد می باشد.

– ویکی پدیا

– کویرها و بیابان های ایران