تپه گیان نهاوند

تپه تاریخی گیان نهاوند
تپه تاریخی گیان نهاوند
تپه تاریخی گیان نهاوند

تپه گيان در ۱۹ کيلومتري جنوب غربي شهر نهاوند و ۲ کيلومتري سرآب (چشمه) گيان و در مجاورت روستايي به همين نام قرار دارد. اين تپه يکي از قديمي‌ترين آثار تاريخي ايران مي‌باشد. باستان‌شناسان قدمت اين منطقه را ۳۷ قرن قبل از ميلاد مسيح(ع) مي‌دانند. به عقيده مورخان ۵۵۰۰ تا ۵۷۰۰ سال قبل در اين تپه مردماني مي‌زيسته‌اند که از اقوام بومي ايران بوده‌اند و تمدني شبيه به تمدن بين‌النهرين داشته‌اند که بعدها اين قوم توسط اقوام اروپايي و آسيايي از بين رفته و قوم جديد تمدن درخشان جديدي را به وجود آورده‌اند که با تمدن بين‌النهرين شباهتي نداشته است.
اولين کاوش‌هاي صورت گرفته در اين منطقه در سال ۱۳۱۰ خورشيدي توسط پروفسور رومن گريشمن و ژرژ کنتنو انجام مي‌گيرد که نتيجه اين کاوش‌ها در کتاب «کاوش در تپه گيان نهاوند» منتشر مي‌گردد. گريشمن و هيئت همراه تپه گيان را تا عمق ۱۹ متري حفاري نمودند و در نتيجه تحقيقات خود به ۵ طبقه با خصوصيات متمايز برخورد نمودند که نشانگر وجود ۵ دوره از تمدن قديم به شرح زير بود.
طبقه پنجم (هم‌دوره با تمدن عيلام در ۵۷۰۰ سال قبل): اين طبقه که از ساير طبقات قديمي‌تر بود، در عمق ۱۹ تا ۹ متري قرار داشت و در آن سفالي با زمينه زرد يا سبز كمرنگ با نقوش سياه به دست آمد. طرح اين نقوش عبارت بود از خطوط هندسي مانند دندانه، خطوط شكسته، مثلث‌هايي كه از يک طرف به هم متصل مي‌باشند، تبر دوسر، صليب مالت (صليبي كه چهار بازوي آن مساوي است)، لوزي، چهارخانه و دوايري كه داخل آن‌ها تزئين شده است. همچنين روي اين سفال‌ها موضوعات نباتي نيز نقش شده بود و از ۱۴ متر به پايين مارها و رديف مرغان آبي و بز كوهي و پلنگ نيز ديده مي‌شد.
طبقه چهارم (‌هم‌دوره با تمدن شوش در ۵۵۰۰ سال قبل): اين طبقه که در عمق ۹ تا ۷/۵ متري تپه واقع شده به سختي در بالاي طبقه پنجم تشخيص داده مي‌شود و مركب از گورستان وسيعي است كه ۱۱۷ قبر از قبرهاي آن مورد مطالعه قرار گرفته و شامل سفال منقوش زرد رنگي است كه خمير آن خوب پخته شده و گاهي رنگ آن نزديک به رنگ آجري مي‌شود و نقوش سياه رنگ دارد. شكل‌ها و موضوع نقوش آن چندان متنوع نيست. مهم‌ترين ظروف اين طبقه از نظر شكل ظاهري، خمره‌هاي دهانه گشاد است كه در قسمت گردن و شانه ظرف داراي نقش مي‌باشد. اين نقوش عبارت است از خطوط افقي دندانه‌دار و خطوط موج‌دار كه بيشتر روي گردن ظرف است و يک نوار پهن كه روي شانه ظرف قرار گرفته است. موضوع نقاشي‌ها معمولاً پرنده و شانه است. رديف مرغان آبي كه پهلوي هم قرارگرفته‌اند و در نقش شباهت به شانه پيدا كرده‌اند گاهي نيز يک عقاب با بال‌هاي باز يا مرغان آبي در حال شنا نشان داده شده‌اند. در اين طبقه فلز فراوان است. برنز براي ساخت آب‌خورها، دستبندهاي بازو، سرنيزه‌ها و تبرهايي كه يک طرف آن مارپيچ است، به كار رفته است. در اين طبقه نقره نيز موجود است.
طبقه سوم (هم‌عصر با جزاير اژه و بالكان در حدود ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ سال قبل): اين طبقه در عمق ۷/۵ تا ۶ متري واقع شده و قبرهاي شماره ۸۳ تا ۱۰۱ تمدن قبلي مدتي ادامه مي‌يابد و پس از اندک مدتي رو به زوال مي‌گذارد. سفال قرمز آجري رنگ با نقش سياه به ويژه در ظروف سه پايه‌اي، تنگ‌هاي شكم‌دار و پايه‌دار، فنجان‌هاي دسته‌دار، ديزي‌ها و روغن داغ‌كُن‌ها ادامه مي‌يابد. نقوش به کار رفته منحصر به مثلث‌ها، هاشورها و خطوط افقي موج‌دار مي‌باشد. از ميان اشياي ساخته شده از برنز، خنجرها، سنجاق‌هاي بلند و ظروف برنزي قابل ذكر مي‌باشند.
طبقه دوم (از ۳۴۰۰ تا ۳۸۰۰ سال قبل): اين طبقه در عمق ۶ تا ۴ متري واقع شده و شامل آثار ابنيه و ساختمان‌ها مي‌باشد. سفال منقوش هنوز تحت تأثير سبک سفال‌هاي منقوش دور‌ه‌هاي پيش است. ظروفي كه خميرشان زرد مايل به خاكستري است و نقوش سياه دارند و داراي اشكال مختلف همچون تنگ‌هاي شكم‌دار و پايه‌دار مي‌باشند. سبد و فنجان دسته‌دار مزين به نوارهاي چهارخانه و گل پنج‌پَر با خورشيد و … . در اين نقوش كه به صورت مجالس ترتيب داده شده استفاده از نقش حيوانات مجدداً مرسوم گرديده است ولي علاوه بر آن يک نوع ظروف گلي ديگر نيز يافت شده كه از جهاتي با آن‌ها اختلاف دارد همچون ظروف و آب‌خوري‌هايي كه از حيث جنس خمير با آن‌ها شبيه است و نقوش آن‌ها فقط خطوط افقي است كه به اشكال مختلف نقش شده است. نوع اخير به سفال محدوده بين‌النهرين شباهت پيدا مي‌كند. در اين طبقه فلزات چندان زياد نيست و بيشتر شامل پيكان‌ها، دشنه‌ها و سنجاق‌هاي بلند بدون سر يا با سر مي‌باشد.

مسیر دسترسی: ۱۹ کيلومتري جنوب غربي شهر نهاوند و ۲ کيلومتري سرآب (چشمه) گيان و در مجاورت روستای گیان

تپه تاریخی گیان نهاوند

تپه تاریخی گیان نهاوند

اسکلت پیدا شده در تپه گیان

اسکلت پیدا شده در تپه گیان

تپه تاریخی گیان نهاوند

تپه تاریخی گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

آثار باستانی بدست آمده از تپه گیان نهاوند

منبع:

سیری در ایران

برچسب ها

ممکن است به این موارد نیز علاقه مند باشید:

0 دیدگاه در “تپه گیان نهاوند”

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *