خانه ختایی مربوط به اوائل دوره صفوی -اواخر دوره قاجار است و در تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه صدر، بن بست ختایی‌ها واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ مرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۹۴۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

ختائیان خانواده بازرگان و ثروتمندی بودند که در نزدیکی باغ شمال در خانه‌ها و باغ‌های بزرگ تو در تو در کوچه صدر منزل داشتند. آن‌ها با محافظه‌کاری و درایت توانستند در تمام سال‌های جنگ و انقلاب آذربایجان، خود را در امان نگه دارند تا این که روس‌ها در روز اول محرم سال ۱۳۳۰ علی‌رغم آتش‌بس اعلام شده، به این خانه حمله برده و افرادی را که از ترس در زیرزمین خانه مخفی شده و قرآن به سر گرفته بودند را کشتند و خانه را غارت کردند.

خانه ختایی‌ها، حدود ۷۰۰ مترمربع مساحت و۸۰۰ متر مربع زیر بنا دارد. اسناد تاریخی و آثار قدیمی برجای مانده در آن، قدمت خانه را به حدود۱۵۰ سال قبل و دوران قاجار مربوط می‌سازد.
این خانه، روزگاری به حال خود رها شده و در معرض ویرانی بود. اما یکی از شهروندان علاقه‌مند به آثار تاریخی تبریز (آقای تشکری)، این خانه را شناسایی و آنرا خریداری نمود. به همت میراث فرهنگی و با حمایت و هدایت این سازمان، خانه ختایی‌ها، در مدت سه سال دوباره مرمت و بازسازی گردید. در بازسازی این بنا اصل بر رعایت معماری اولیه و ظاهر واقعی گذاشته شده و با استفاده از آجرهای چهارگوش و شتری، نمای خانه، به شکل اولیه آن بازسازی شده است.

این خانه توسط شهرداری خریداری شده و در ۱۱ آبان ۱۳۸۹ با حضور شهردار تبریز و اعضای شورای شهر و اهالی فرهنگ و هنر به نام «خانه هنرمندان تبریز» افتتاح شد و به سازمان فرهنگی هنری شهرداری تبریز واگذار گردید.

منبع:

– ویکی پدیا

– سیری در ایران

– تبریز (تاریخ،فرهنگ ، هنر، اقتصاد)