سنگ نبشته رازليق

رازليق تابع شهرستان سراب است و از شمال به كوه سبلان محدود مي شود در اين محل در بستر رودخانه پسلر سنگ نوشته اي وجود دارد كه به سنگ نبشته رازليق معروف است. براي رسيدن به پاي كتيبه ابتدا بايد به رازليق رفت و از رازليق بايد راهي روستاي ديزهج سفيا شد .سنگ نوشته در كنار اين روستا (ضلع شمال غربي) در كوه زاغالان بر روي صخره اي مرتفع واقع شده است.

كتيبه رازليق بر صخره اي از كوه زاغان واقع در ۱۲ كيلومتري شمال سراب در ناحيه رازليق كنده شده است.ابعاد اين سنگ نبشته ۸۰ در ۱۲۰ سانتي متر است و متن آن ۱۶ سطر است.این کتیبه به خط میخی اورارتویی است و در زیر آن سکویی ایجاد کرده‌اند و برای رسیدن به کتیبه باید از آن بالا رفت. اين سنگ نبشته مربوط به آرگيشتي دوم (۶۸۵-۷۳۰ ق.م) پادشاه اورارتو و به مناسبت پيروزي درجنگ و تسخير سرزمينهاي آرهوفشولو، بوقو، گيردو، گيتوهاني، توايشدو، روتومني، نوشته شده است.

sangnebeshteyerazlig

اسم این روستا هم به همین دلیل رازلیق خوانده میشود. که تا حدود ۵۰ سال پیش، متن این کتیبه مثل یک راز بود و رمزگشایی نشده بود, رازلیق بمعنای مکان رازآلود است.
کتیبه رازلیق بین دو روستای دیزه حاجی طومار و میرا کوه علی میرزا بر بالاترین صخره طبیعی کنده شده است ، کوه صخره ای بلندی میان این دهکده و کوهی که کتیبه بر آنست ، فاصله انداخته و برای رسیدن به کتیبه از کوه شرقی دهکده عبور نمود و دره رودخانه رازلیق را پشت سر گذاشت و از صخره ای بنام کوه قلعه به ارتفاع ۲۰۰ متر صعود نمود تا به سنگ نبشته رسید.
کوه زاغان توده سنگین آتشفشانی است و از بستر رودخانه پسلر حدود ۲۰۰ متر ارتفاع دارد.قله کوه چند شاخه دارد و میان‌آن را خاک پر کرده و گیاهان مختلف روی آن روییده است‌. در زمان گذشته در طول ۲۰۰ متری از پای کوه تا کتیبه‌، پلکانی در بدنه کوه تعبیه‌شده بود که به مرور زمان فرسوده شده ولی چندین پله در پایین کوه هنوز به صورت نیمه فرسوده بر جای مانده است‌.
سطح پله‌ها بطور متوسط ۴۰ سانتی‌متر و ارتفاع آنها ۱۵ سانتی‌متر بوده است‌. در پای کتیبه به یک دیواره نیمه طبیعی می‌رسیم که تا کتیبه درحدود ۳ متر فاصله دارد و به سختی می‌توان بالا رفت و مقابل کتیبه رسید.
این کتیبه مانند دو کتیبه دیگر (قرخ قزلار و سقندل‌) کاملاً رو به جنوب انتخاب شده است‌. جنس این سنگ گرانیت است و رنگش‌آبی روشن و نزدیک به خاکستری می‌باشد. لوحه رازلیق ۱۱۰ سانتی‌متر طول و ۸۲ سانتی‌متر عرض دارد و در ۱۶ سطر حک شده است.

sangneveshteyerazligh

این کتیبه به فارسی ترجمه شده است که متن آن به این شرح است‌:

به حول و قوه خالدی‌. ارگیشتی روساهینی گوید:
من به سرزمین «آرهو» لشکر کشیدم‌.
من سرزمین «اولوشو» و سرزمین «برقو» را تسخیر کردم‌.
من تا کنار رودخانه «مونا» رسیدم و از آنجا باز گشتم‌.
من سرزمین «گیردو» و «گتوهایی‌» و «ترایشیدو» را تسخیر کردم‌.
شهو «روتومنی‌» را من گرفتم‌.
سرزمینهایی را که من تسخیر کردم تحت باج خود قرار دادم‌.
این قلعه را بزور گرفتم دوباره برقرار ساختم‌.
من آن را ارگیشتی ایردو (یعنی رعیت ارگیشتی‌) نامیدم‌.
تا به خاطر تقویت «بیا ای نی‌» (اورارتو).
برای مطیع ساختن سرزمین‌های دشمن‌.
تا به حول و عظمت خالدی و «آرگیشتی‌» بزرگ‌.
شاه‌، شاه جهان‌، شاه شاهان‌، خداوندگار شهر «توشبا».
ارگیشتی می‌گوید: هر کس نام مرا محو کند.
یا به این کتیبه خسارتی وارد بیاورد.
امیدوارم خدایان‌: خالدی «ته ای شه با» «شیوانی‌» او را زیر خورشید براندازد.
این اثر در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۷ با شمارهٔ ثبت ۷۹۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع :

– سیری در ایران

– تیشینه

– برای ایرانیان

برچسب ها

ممکن است به این موارد نیز علاقه مند باشید:

0 دیدگاه در “سنگ نبشته رازليق”

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *