سنگ های قیمتی و زیورآلات فیروزه و عقیق

فیروزه و عقیق جزو سوغاتی هایی است که مسافران شهر مشهد به رسم تبرک به شهرهای خود می برند. از این سنگ انواع گردنبند، انگشتر و… ساخته و به بازار عرضه می شود.محصولات فیروزه بر طبق کیفیت و رنگ نام‌های مختلفی دارد که مرغوب‌ترین آن‌ها دارای رنگ آبی روشن است.

ادویه هفت قلم

ادویه هفت قلم جزو مواردی است که به عنوان سوغات از بازارهای مشهد مقدس خریداری می شود.
این ادویه که مخلوطی است از دارچین، سماق، گلپر، زنجبیل، فلفل سیاه، فلفل قرمز و زردچوبه بیشتر در آبگوشت، خورشت و دیگر غذاهای ایرانی استفاده می‌شود.از انواع دیگر آن می توان به ادویه پلویی و ادویه هجده رنگ اشاره نمود.

زعفران و زرشک

کشت زعفران در مناطق مرکزی و جنوبی خراسان است. این گیاه از خانواده زنبقی ها بوده و گلهای آن به رنگ بنفش و کلاله‌ای به رنگ قرمز تند و قیفی شکل است. این کلاله سه شاخه رنگین دارای رایحه‌ای دل‌انگیز بوده و مصارف خوراکی،‌ دارویی و رنگی دارد. زعفران اصلی ترین سوغات شهر مشهد می باشد که گردشگران آنرا از بازار های شهر تهیه می کنند. لازم به ذکر است، زعفران به صورت سرگل (ریز)، پوشال نگین (درشت) و با ریشه عرضه می‌شود.زرشک نیز از دیگر سوغاتی های مشهد است که معمولا با خرید زعفران، زرشک نیز خریداری می گردد. مهمترین انواع زرشک اناری و پفکی (مجلسی) است.

نقل و نبات و سوهان

نبات، نقل در انواع گردویی، بادام زمینی، بادام درخت، گلاب، گشنیزی و زعفرانی شکلات زنجفیلی، کاک رضوی به عنوان سوغات مخصوص شهر مشهد از جایگاه ویژه ای برخوردار هستند. در کنار این گونه شیرینی‌جات، کاک رضوی به عنوان سوغات مخصوص شهر مشهد نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

انواع خشکبار

در روش خشکبارسازی آب میوه تبخیر گردیده و قند و دیگر مواد مغذی آن همچنان حفظ می‌شود به این ترتیب بخشی از تنوع سوغات شهر مشهد به خشکبار اختصاص یافته که می‌توان از آلو بخاراع، آلوچه، لواشک، برگه هلو، انجیر خشک، توت خشک، نخود و کشمش و انواع تخمه نام برد.

سجاده، جانماز، مهر و تسبیح

فروشگاه‌هایی که عرضه‌کننده این نوع تولیدات می‌باشند انواع مختلفی از سجاده‌ها و جانمازهای گران قیمت و ارزان قیمت را با نقش‌های مختلف در معرض دید زائرین قرار داده‌اند که بیشتر جنس آن‌ها ترمه و مخمل کاشان گلدوزی شده است. مهرها نیز در اندازه‌ها و شکل‌های مختلف تولید شده و در بسته‌بندی‌های متنوع ارايه می‌گردد. تسبیح نیز انواع مختلفی دارد که با جنس عقیق، شاه مقصود، دلربا، فیروزه، ام‌البنین و کهربا عرضه می‌شود.

عطریات

استفاده از رایحه در دین اسلام توصیه شده و از پیامبر اکرم(ص) در این‌باره روایات و احادیثی باقی‌مانده است. زائرین پیش از مشرف شدن به حرم مطهر حضرت رضا(ع) از این‌گونه عطریات استفاده می‌کنند. فروشگاه‌ها و مغازه‌هایی که این نوع فرآورده را عرضه می‌‌نمایند، با چیدمان بسیار زیبای ویترین‌ها در رنگ‌های مختلف، عطرهایی با رایحه‌های گوناگون از گل سنجد، کبری، گل مریم، گل نرگس، بهار نارنج، الهام‌بخش، زعفران، گل یخ، یاس سفید ارايه می‌نمایند. عطر حرم، عطر گل محمدی و یاس از بهترین عطریات مذهبی به شمار می رود.

جام چهل کلید

امروزه در فروشگاه‌ها و اماکنی که انواع سوغات مشهد عرضه می‌شود. جام‌هایی طلايی رنگ به چشم می‌خورد که بر روی هم چیده شده و در بازار بنا به شکل ظاهری آن به جام چهل کلید معروف است. گویا این جام پس از روی کار آمدن خاندان صفوی برای فال و طالع‌بینی مورد استفاده غیب‌گویان و فال‌گیران قرار می‌گرفت. بر لبه باریک جام، سوراخ ریزی وجود داشت که چهل قطعه کوچک و باریک مستطیل شکل برنجی، منقش به عبارات بسم الله الرحمن الرحیم در بندی به صورت کلاف در این سوراخ قرار می‌گرفت. لبه سطح خارجی جام با نام چهارده معصوم(ع) به خط ثلث به صورت هشت کتیبه مجزا از یکدیگر نقش بسته بود و هشت دایره آن‌ها را از یکدیگر جدا می‌کرد. زمینه خارجی ظرف با اعداد و حروف سحرآمیز نقش گردیده و در نقطه دیگر آن دعای نادعلی ایجاد شده بود. بنابر اقوال این جام برای گشایش کار، بخت‌گشايی و چله بریدن نوزاد کاربرد دارد. نماد دست بعدها به این جام اضافه شده است.

عبای روحانی و نمازی

دوخت عبای روحانی و نمازی به دلیل جایگاه مذهبی شهر مشهد سبب گردیده زائرین برای تهیه این تولیدات به عنوان سوغات به مراکز عرضه آن در بازار رضا مراجعه نمایند. پارچه‌هایی که از آن‌ها عبا تولید می‌شود جنس شامی، نجفی، بهبهانی، نايینی و… است که به رنگ‌های قهوه‌ای سیر و روشن، کرم، نباتی، طوسی و سدری روشن دوخته می‌‌شود و مشتریان آن را نیز زائرین خارجی از کشورهای عربی تشکیل می‌دهد.عبای نمازی به صورت یک تکه و عبای روحانی با دو تکه دوخته می‌شود.

خلعت آخرت

این‌گونه سوغات بیشتر در اماکن مذهبی، عتبات عالیات و جایگاه‌های خاص عرضه می‌شود، شهر مشهد نیز با وجود حرم مطهر حضرت رضا(ع) از این امر مستثنا نبوده و فروشگاه‌های سوغات این پوشش را با دو طرح مردانه و زنانه به زائرین، مسافران و مجاوران ارايه می‌نمایند. بر روی خلعت با آب زعفران دعای جوشن کبیر کامل، زیارت عاشورا، دعای چهل مؤمن، دعای نور، دعای دوازده امام و چهار قل نوشته شده است.