عون بن علی که عینالی و عینال–زینال نیز خوانده می‌شود، کوه و آرامگاهی بر فراز رشته‌کوه سرخاب در شمال شهر تبریز است. از نظر تاورنیه در سفرنامهٔ خود، پیش از ورود اسلام به ایران در محل کنونی آرامگاه عون بن علی، آتشکده و عبادتگاهی بوده که پس از اسلام به زیارتگاه تبدیل شده‌است. حافظ کربلایی نیز در واپسین سال‌های سدهٔ دهم هجری، این مکان را محل بافندگی دو برادر دانسته‌ است. پس از سدهٔ دهم هجری، یکی از تکایای درویشان نعمت‌الهی در محل فعلی آرامگاه عون بن علی بوده‌ است.
آرامگاه عون بن علی که به «عینالی» و «عینال، زینال» نیز معروف است، از بناهای تاریخی شهر تبریز و مربوط به دورهٔ ایلخانان است. این آرامگاه که بر فراز رشته‌ کوه سرخاب بنا شده، به شیوهٔ ایلخانی ساخته شده‌است. بنای آرامگاه از ۹ اتاق، ۶ گنبد، هشتی و ایوان تشکیل یافته و در دورهٔ قاجار برای جلوگیری از تخریب آن، اتاقی در سمت شمال بنا احداث شده‌است.

آرامگاه عون بن علی تا سدهٔ نهم هجری سالم بوده و در این دوره براثر حملهٔ نیروهای امپراتوری عثمانی به‌طور کلی ویران شده‌است. این بنا در دورهٔ شاه عباس یکم از نو ساخته شد؛ ولی دیری نپایید که زمین‌ لرزهٔ سال ۱۱۹۳ هجری آن را به شدت تخریب کرد. در واپسین سال‌های سدهٔ سیزدهم هجری، قهرمان میرزا بنای آرامگاه را مرمت نمود
بنابر گفتهٔ درویشان، دو تن از فرزندان علی بن ابی‌طالب به نام‌های «عون بن علی» و «زید بن علی» در این مکان آرمیده‌اند. اگرچه در تحقیقات انجام‌ یافته در محوطهٔ آرامگاه مشخص شده که این دو فرد از فرزندان نخستین امام شیعیان نیستند و به احتمال زیاد از دوستداران وی بوده‌اند. این بنا در گذشته بیشتر به منظور انجام مراسم‌های مذهبی کاربرد داشته‌ است.

یادمان شهدای گمنام
یادمان ۸ تن از شهدای جنگ تحمیلی در کنار آرامگاه عون بن علی قرار گرفته‌است. بنای این یادمان از سال ۱۳۸۱ خورشیدی آغاز شده و در ۳۰ شهریور ۱۳۸۵ خورشیدی به بهره‌برداری رسیده‌است.
از مشخصات بارز بنای یادمان شهدای گمنام می‌توان به رعایت سبک آذری، رعایت سبک آرامگاه‌های ایران، استفاده از شعرهای محمدحسین شهریار، استفاده از نقش‌های اسلامی، استفاده از حرف هشت و قرارگرفتن بنا در امتداد مسیر قبلهٔ وادی‌رحمت اشاره کرد.

تفرجگاه عون بن علی

طی چند دهه گذشته شهرداری تبریز جهت افزایش سریع سرانه فضای سبز تبریز اقدام به درخت کاری در دامنه های کوه های اطراف تبریز نموده و با احداث پارک های جنگلی در دور تا دور شهر که در هر طرف شهر واقع شده اند، بر آن است تا سرانه فضای سبز تبریز را افزایش دهد.
با احداث این سطح عظیم فضای سبز در کوه های اطراف تبریز منظره ای سر سبز در اطراف تبریز به وجود خواهد آمد و شهر تبریز در وسط کوه های جنگل کاری شده قرار خواهد گرفت که که منظره ای بسیار زیبا و دلنشین از تبریز در ذهن هر مسافر بر جای خواهد گذاشت.

در پانردهم اسفند سال ۱۳۸۱ همزمان با روز درختکار ی طی مراسمی، کلنگ احداث مجتمع تفریحی – جنگلی عون بن علی به مساحت ۲۰۰۰ هکتار توسط مسئولین شهر به زمین زده شد و متعاقباً کارهای مطالعاتی و تهیه نقشه ها و طرح های لازم برای شروع عملیات اجرایی با تمام توان و امکانات موجود توسط مجری پروژه آغاز گردید. تفرجگاه عون بن علی بعد از گذشت چندین سال از شروع کار هم اکنون به یکی از تفرجگاه های اصلی شهر تبدیل شده است که استقبال زیادی مخصوصا در روزهای تعطیل از آن می شود.

نیروگاه بادی عون بن علی یا عینالی نیز یکی دیگر از امکانات این منطقه است که در واقع مجموعه‌ای از توربین‌ های بادی است که در ارتفاعات عون بن علی شهر تبریز نصب شده اند، هم اکنون تعداد توربین های بادی این نیروگاه ۳ عدد می‌باشد که تا ۲۰ عدد افزایش خواهد یافت، این توربین در مدت یک سال بیش از ۱ میلیارد و ۱۰۰ میلیون کیلو وات ساعت انرژی وارد سیستم برق آذربایجان شرقی کرده است.

در دی ماه ۱۳۸۹ فاز اول تله کابین کوه سرخاب تبریز که از دامنه ی کوه تا ارتفاعات عون بن علی و به طول ۱۴۸۰ متر ادامه دارد به بهره برداری رسید که با افتتاح فاز دوم و سوم تله کابین کوه سرخاب که در حال احداث است تبدیل به بزرگ ترین تله کابین ایران خواهد شد.

منابع: ویکی پدیا

تبریز مدرن

خبرگزاری شهریار