تالاب امیرکلایه در استان گیلان واقع است. این تالاب در بخش لاهیجان واقع شده و دسترسی به آن در حال حاضر از طریق جاده کنار گذر چمخاله به کیاشهر امکان پذیر است. تالاب امير كلايه كه در گذشته آن را “شاله كل” هم مي ناميدند، در بخش “شير جوپشت” در شمال لاهيجان و در ۲۸ كيلومتري شمال غربي لنگرود، در نزديكي جاده بندر كياشهر به لنگرود قررا دارد. تالاب در حدود ۱۲۳۰ هكتار مساحت دارد و عمق متوسط آن ۲ متر است.

يكى از ويژگى هاى منحصر به فرد تالاب بين المللى امير كلايه لاهيجان در مقايسه با ديگر تالاب هاى گيلان اين است كه اين تالاب از محدود محيط هاى تالابى آب شيرين است كه تنها در يك كيلومترى دريا قرار دارد. اين تالاب همچنين زيستگاه ۱۱ گونه از انواع ماهيان نظير سوف، حاجى ترخان، اسبوله، اردك ماهى، كپور و گونه هاى ديگراست كه در تنوع بخشى به اين اكوسيستم آبى نقشى مؤثر دارند. لاى ماهى از مهمترين گونه آبزيان در اين تالاب است كه از نظر كارشناسان شيلاتى حيات آن حائز اهميت است. علاوه بر وجود انواع گونه هاى جانورى در اين تالاب، اين محيط آبى زيستگاه ۱۲ گونه گياهى آبزى نظير نيلوفر آبى، لاله تالابى، مريم آبى و عدسك از نمونه هاى شاخص آن به شمار مى رود. پسته دريايى كه در زبان محلى به آن ثعله باقلى مى گويند يكى از گياهان زيبايى است كه در اين تالاب مى رويد و محصول آن لاله تالابى است. اين گونه گياهى با كلاهك سبز رنگ و دانه هاى كوچك به رنگ سبز داراى خاصيت هاى دارويى و درمانى است و در طب سنتى مورد استفاده قرار مى گيرد. مصرف اين گياه براى گردشگران نيز از جذابيت خاصى برخوردار است.

تالاب امير كلايه را با توجه به اهميت اكوسيستمى آن، مى توان از نگاه هاى مختلف مورد ارزيابى قرار داد. اين بخش از طبيعت گيلان داراى جاذبه هاى مختلفى است كه نقش مهمى در حيات گونه هاى ديگر موجودات آبزى و غيرآبزى منطقه داشته و در كنار آن اثرات اكولوژيكى، اقتصادى و گردشگرى تالاب امير كلايه نيز حائز اهميت است. نقش اين تالاب به دليل وجود انواع آبزيان اعم از گياهى و جانورى در آن ها و اهميتشان از جهت برخوردارى موقعيت ويژه زيستگاهى براى پرندگان مهاجر، نكته اى است غيرقابل انكار و از نظر كارشناسان بسيار مهم و حياتى است. از نظر موقعيت طبيعى و اكولوژيكى اين تالاب علاوه بر تأمين نيازهاى آبى بسيارى از اراضى كشاورزى، از نظر تأمين منابع غذايى و تنوع زيستى نيز بسيار حائز اهميت است زيرا وجود ده ها گونه گياهى و جانورى در آن و حضور هزاران پرنده مهاجر نقش تعيين كننده اى در اقتصاد مردم منطقه دارند.

جانوران تالاب امیرکلایه

خزندگان تالاب: خزندگانی که در این تالاب و حوزه آبزیان آن زیست می‌کنند، عبارتند از:
الف) لاک‌پشت‌ها: از خانواده Emydidae، شامل لاک‌پشت برکه‌ای(Mauremys Caspica) و لاک‌پشت خزری(Emys Orbicularis) می‌باشد.
ب) مارها: شامل مار آبی(Natriu natrix) و لوس مار(Oligodon Taeniolatus) می‌باشد.
پ) سوسمار: چندین گونه از سوسمارها در اطراف تالاب زندگی می‌کنند، ولی مطالعاتی بر روی آن‌ها صورت نگرفته است.
دوزیستان تالاب: شامل سه گونه قورباغه از جنسRana (قورباغه سبز) و (Hyla Arborea) (قورباغه درختی) می‌باشد.
پستانداران تالاب: مشاهدات نشان می‌دهد که در تالاب و اراضی اطراف آن، شغال (Canis Aureus) و شنگ یا سمور آبی(Lutra Lutra) به فراوانی یافت می‌شود و گربه جنگلی (Felis Chaus) و تشی (Histrix Indica) نیز دیده شده‌اند.
آبزیان تالاب: شامل ماهیان موجود در تالاب می‌باشد که نام و مشخّصات علمی آن‌ها در جدول شماره ۵ آمده است.

ماهی های تالاب: ۱۱ گونه ماهی در تالاب مشاهده  شد که با ارزش ترین آنها اردک ماهی، سوف حاجی  طو فان، سیم، کپور، لای ماهی،کلمه انول (کورا)، ماهی سیم پرک، کاهی کپور، ماهی حوض وحشی، ماهی سرخ باله،ماهی ریز نقره‌ای، اسبله،گامبوزیا، رفتگر ماهی خاردار، سوزن ماهی، اردک ماهی، گاو ماهی مرمری،نه خاره اشاره  نمود. قابل  توجه اینکه  تالاب  امیر کلایه یکی از مهمترین ذخیره گاههای ماهی با نام علمی  Tinca می باشد که در نوع خود بی نظیر است.

پرندگان تالاب: تا کنون در این تالاب ۱۳۳ گونه پرنده شناسایی شده که زیباترین گونه پرندگان می توان به کشیم کوچک، کشیم گردن سیاه، باکلان بزرگ، باکلان کوچک، حواصیل خاکستری، اگرت بزرگ، غاز خاکستری،اردک گیلار،اردک ارده‌ای،اردک خوتکا،اردک سرسبز،اردک فیلوش،اردک نوک پهن،اردک تاج‌دار، اردک سرحنایی،اردک بلوطی، اردک سیاه کاکل، یلوه آبی، چنگر نوک سرخ، طاووسک، چنگر، خروس کولی، خروس کولی دم سفید، پاشلک معمولی، پاشلک کوچک، کاکایی دریای خزر، کاکایی سر سیاه، سنقر تالابی، عقاب دریایی دم سفید، عقاب خالدار بزرگ، عقاب خالدار کوچک اشاره نمود.

منبع : zabanegooya.com و www.irandeserts.com