روستای تاريخی اشتبين، آذربایجان شرقی

oshtobin5
روستای اشتبین در طول ۴۶ درجه و ۲۹ دقیقه و عرض ۳۸ درجه و ۵۱ دقیقه و ارتفاع ۳۶۲۰ متر از سطح دریا قرار دارد و از توابع بخش سیه رود (سیاری) و دهستان نوجه مهر شهرستان جلفا، واقع در استان آذربایجان شرقی است. فاصله روستا از جاده اصلی و مرزی سیه رود-خداآفرین حدود ۷ کیلومتر است.
روستای اشتبین یکی از چند روستای معدود و منحصر به فرد آذربایجان شرقی است که شکل خاصی دارد و شکل و معماری خاص این روستا چشم همگان را به سوی خود جذب می کند. به گفته مردم این روستا، این روستای سرسبز در زمان های بسیار قدیم، حالتی قلعه مانند داشته است و کمتر کسی می توانسته است به آن  دسترسی پیدا کند.
به عقیده برخی کارشناسان این روستا از ترکیب سه روستای همجوار به نام های «هراس»، «جعفرآباد» و «سیاوشان» تشکیل شده و از این رو «اوشتبین» مرکب از دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «تبین» به معنی طایفه در زبان «تاتی» تشکیل شده است.
همچنین عقیده اکثریت مردم این روستا این است که چون روستا در میان سه کوه بلند واقع شده است، نام روستا از ترکیب دو کلمه «اوش» به معنی عدد سه و «بیین» به معنی میان گرفته شده است.

بنای یادبود حکیم ابوالقاسم نباتی در اوشتبین

بنای یادبود حکیم ابوالقاسم نباتی در اوشتبین

از مشاهیر این روستا می توان از مرحوم سید ابوالقاسم نباتی نام برد که از موقعیت والایی در ادبیات فارسی و ترکی برخوردار است. او را می توان خلف راستین خواجه حافظ و عمرخیام دانست. جمع اشعار به جای مانده از وی بیش از پنجاه هزار بیت است که تقریبا نصف آن به فارسی و نصف دیگر آن به ترکی است.
در قبرستان روستای اشتبین، سنگ نبشته هایی مشاهده می شود که مربوط به ۸۰۰ سال قبل است ولی متاسفانه به خاطر سوء مدیریت این سنگ نبشته ها، شکسته هایی از این آثار بر زمین قبرستان پراکنده شده است.
همچنین در بین دیگر آثار تاریخی موجود در این روستا می توان به تعدادی از سنگ درب خانه های روستایی اشاره کرد که یکی از آن ها را مربوط به دوران سلطنت سلطان محمد خدابنده دانسته اند.
از عناصر معماری خاص این روستا می توان «بالگون» یا همان بالکن و یا به گویش خود روستاییان «آرتیرما» را نام برد که فضایی بیرون آمده از بنا است و بر روی معابر قرار گرفته و بر اساس شرایط اقلیمی این منطقه مورد استفاده روستاییان قرار می گیرد. این عنصر از دو جهت باعث آسایش بیشتر اهالی می شود: اول اینکه جلوی تابش زیاد آفتاب تیز تابستان را به درون اتاقها می گیرد و دوم اینکه فضای بادگیر و نسبتا خنکی است که در تابستان مورد استفاده قرار می گیرد.
از دیگر عناصر معماری خاص روستا فضایی بنام «بنه گاه» یا «بنا گاه» بنا به گفته روستاییان به دلایل امنیتی شکل گرفته است. این قسمت از بنا هیچ روزنه ای به خارج ندارد و فقط از قسمت انتهایی سقف نورگیری می کند. ارتفاع آن تقریبا برابر دوطبقه ساختمان است و چهار ستون چوبی که معمولا دارای سرستونهایی حکاکی شده هستند، سقف هرمی و چوبی آن را نگه می دارند. معمولا در زیر این سقف تنوری برای پخت نان وجود دارد.
در اطراف روستای فوق چند کتیبه به خط ثلث مربوط به زمان شاه طهماسب صفوی و در گورستان قدیمی آن کتیبه ای مرمرین مربوط به آرامگاه «خواجه ملک کدخدا» به تاریخ ۸۴۳ ه.ق و کتیبه ای دیگر مربوط به «خواجه احمد» به تاریخ ۹۷۶ ه.ق یافت شده است.

158606_811
روستای تاریخی اشتبین که در فاصله ۹۵ کیلومتری شرق جلفا و در حاشیه رودخانه مرزی ارس در نقطه مقابل مرز ارمنستان و در دل جنگل های ارسباران قرار دارد، با حیات وحش منحصر به فرد اوقات فرح انگیزی برای گردشگران فراهم می کند. این روستا به دلیل واقع شدن در دره ارس و تاثیر پذیری از آب و هوای منطقه مغان و غرب دریای خزر، دارای آب و هوای معتدل و مطبوع شمالی بوده و همین امر باعث شده محصولات سر درختی فراوان از این منطقه استحصال و روانه بازار مصرف کشور شود.
در روستای تاریخی گردشگری اشتبین، باغات وسیع گیلاس، زردآلو، توت، آلبالو، انار، انجیر، انگور، گردو، سیب، گلابی، هلو و ازگیل وجود داشته و گیلاس و زردآلو به صورت نوبرانه از این روستا به سایر نقاط آذربایجان صادر می گردد.
کوهستانی و صعب العبور بودن منطقه باعث شده بود در گذشته راه های ارتباطی این روستا به صورت مال رو بوده و تردد خودرو در آن امکان پذیر نباشد، ولی به برکت انقلاب در سال های اخیر راه روستایی مناسب احداث گردیده و ارتباط روستا با سایر نقاط به سهولت امکان پذیر است. از نظر اعتقادات دینی، براساس آثار به جا مانده، عموم اهالی منطقه قبل از اسلام موحد بوده و پس از ظهور و رواج دین مبین اسلام به این دین مشرف شده اند و مانند اکثریت ایرانیان شیعه اثنی عشری می باشند.
منابع: مهر

seeiran

برچسب ها

ممکن است به این موارد نیز علاقه مند باشید:

0 دیدگاه در “روستای تاريخی اشتبين، آذربایجان شرقی”

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *