مسجد چهار پادشاهان یا چهار پادشاه یکی از آثار تاریخی شهر لاهیجان و بقعه چهار تن از شاهان کیایی بیه پیش است. این اثر با شماره ۳۲۲ در تاریخ ۱۳۱۷/۰۸/۲۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. این مسجد در ابتدای خیابان کاشف قرار دارد.

بقعه چهار پادشاهان در لاهیجان از مجموعه‌ای از مقابر و مسجد متّصل به آن شكل گرفته است. این مجموعه مركّب از اتاق‌هایی در كنار یكدیگر و ایوانی است كه در سمت شمالی اتاق‌ها و به موازات آن‌ها كشیده شده است. قدیمی‌ترین مقبره این مجموعه متعلّق به “سید خوركیا” یا “خرم كیا”  (مقتول در سال ۶۴۷ ه. ق) است. بقیه مقابر پس از جنگ سال ۷۹۱ ه. ق. در رشت كه به كشته‌شدن چندتن از حكّام كیایی منجر شد، به این محلّ انتقال و در جوار قبر قدیمی مدفون شدند. علّت نام‌گذاری امروزی بنا به این دلیل است كه این مقابر را به “سید خوركیا”، “سیدعلی كیا”، “سیدرضی كیا” و “سیدیحیی كیا” نسبت می‌دهند. البتّه مقبره فرد اخیر به‌صورت مجزّا و در بنای دیگری واقع در شرق بنای اصلی دفن شده است. این بنا با تعمیرات اخیر، شكل جدیدی یافته است. از وجوه زیبای این بنای به ظاهر ساده كه دارای بامی سفالین است. باید به صندوق‌های چوبی قبرها نیز اشاره داشت كه هریك در نوع خود، اوج هنر منبت‌كاری و گره‌چینی است. غیر از صندوق‌های چوبی این مقابر كه با آیات قرآنی و گره‌چینی آراسته شده‌اند؛ باید ذكری نیز از درهای چوبی و قدیمی این بقعه كرد. سازندگان درها و نیز خوشنویسان آن‌ها، هنرمندان به‌نامی چون “علی نجارالتبریزی”، “عبدالكاتب كرمانی”، “محمِدبن داوود كیا” و “حسن‌بن علی الصالحی الجیلانی” بوده‌اند. بر حاشیه بالای ایوان، اشعاری از ترجیع‌بند “محتشم كاشانی” در رثای سالار شهیدان به خطّ نستعلیق و به‌صورت گچ‌بری برجسته، دیده می‌شود. نقاشی‌های دیواری بنا نیز بسیار دیدنی است. این نقاشی‌ها، اطراف اتاق “سید خوركیا” را با صحنه رزمگاه كربلا و سواران آراسته‌اند. كاشی‌كاری ازاره ایوان و فیلپاهای حاشیه ایوان كه دارای كاشی هفت‌رنگ و نقوش گل و مرغ است، از دیگر قسمت‌های دیدنی این بقعه به‌شمار می‌روند. این بنا با توجه به كتیبه‌های موجود روی صندوق و درها به قرن ۷ تا ۹ هجری قمری منسوب شده و در كنار بقعه “میرشمس‌الدین” از بقاع معتبر لاهیجان به‌شمار می‌آید.

منبع :

ویکی پدیبا

سایت ایران شهر