کریم کشاورز (زاده ۱۲۷۹ ش رشت – درگذشته ۱۷ آبان ۱۳۶۵ تهران) مترجم و داستان‌نویس ایرانی بود.

زندگی:

او اهل گیلان و از اعضای حزب کمونیست ایران (دهه ۱۹۲۰) و سپس حزب توده ایران بود. کریم کشاورز فرزند حاج محمد وکیل التجار یزدی (تاجر ابریشم و نماینده رشت در دوره اول مجلس شورای ملی) و برادر بزرگ‌تر دکتر فریدون کشاورز (پزشک متخصص اطفال و از سران حزب توده ایران و نماینده بندر انزلی در دوره ۱۴ مجلس شورای ملی) و نیز جمشید کشاورز (نوازنده و موسیقیدان) بود. وی در سال ۱۳۳۲ به جزیره خارگ تبعید شد که در این مدت ۱۴ ماه موفق به نگارش خاطرات روزانه خود در کتابی ارزشمند شد که «چهارده ماه در خارگ» نام دارد. او پدر بهمن کشاورزو اسفندیار کشاورز و مهربانو کشاورز است.

کشاورز هم زمان با جمال زاده، حسن مقدم و سعيد نفيسي داستان كوتاه نوشته است. او غیر از گیلکی با زبان‌های ترکی، انگلیسی و عربی آشنایی داشت و به زبان‌های روسی و فرانسوی کاملاً مسلط بود. ترجمه هایش از آثار اجتماعی-تاریخی و ادبی معروف است. داستان های مجموعه “فی مده المعلوم” (۱۳۵۵) حاصل دوران تبعید او در یزد در سال های آخر حکومت رضا شاه است. این داستان ها به خاطر کاربرد هنرمندانه آداب و رسوم و لهجه محلی، ارزشی اقلیمی دارند و توصیفی انتقادی از مناسبات اجتماعی سال های ۳۰ – ۱۳۱۰ به شمار می آیند. کشاورز ابتدا معلم زبان فارسی مدرسه‌ مبلغان آمریکایی و سپس دبیر کنسولگری روس در رشت و در دوران جنگلی‌ها، کفیل وزارت مالیه شد. بعدها به تهران رفت و او را به عضویت هیات رییسه‌ نخستین کنگره‌ نویسندگان ایران در سال ۱۳۲۵ پذیرفتند. او بسیاری از آثار ادبی جهان را به فارسی برگرداند که این تلاش او تاثیر مهمی در افزایش دانش داستا‌ن‌نویسی ایرانی داشت. کشاورز آثار نویسندگانی بزرگ چون پوشکین، چخوف، گورکی، لرمانتوف، تولستوی، پریستلی، گی دو موپاسان، ژرژ سیمنون و مارک تواین را به فارسی برگرداند و بسیاری از آنان را برای نخستین بار به ایرانیان معرفی کرد. او کتاب‌های متعددی نیز در زمینه‌ تاریخ و ادبیات تالیف و ترجمه کرد که برخی از آن‌ها از منابع دست اول پژوهشگران است.

ترجمه‌های تاریخ:
نهضت سربداران در خراسان
کشاورزی و مناسبات ارضی در ایران عهد مغول
تاریخ ماد – ایگور میخائیلوویچ دیاکونوف
تاریخ ایران از عهد باستان تا قرن ۱۸ – پیگولووسکایا تهران، ۱۳۵۳
آبیاری در ترکستان
اسلام در ایران – ایلیا پتروشفسکی
ترکستان نامه…

تألیف:

هزار سال نثر پارسی – (مجموعه‌ای از منتخبات برجستهٔ نثر فارسی است در سه جلد که جریان تکامل هزار سالهٔ نثر فارسی را برای مخاطبان روشن می‌سازد)
حسن صباح – (برای نوجوانان)
گیلان – (برای نوجوانان)
یادداشتهای سفر حسنک یزدی به گیلان – (برای نوجوانان)
خاطراتش از تبعید به جزیره خارک

منبع :

سایت بنیاد ادبی داستانی ایرانیان