خانه لاله ای مربوط به اوایل دوره پهلوی است و در تبریز، خیابان ارتش جنوبی، کوچه صدری واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۰ آذر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت۲۹۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این بنا در دو طبقه با عرضه ۹۰۰ متر مربع و اعیانی ۶۰۰ مترمربع احداث گردیده است و مربوط به دوره پهلوی اولمی باشد. قسمت اصلی بنا در سمت شمال قرار گرفته و دارای دو ورودی از طرف غرب و جنوب غربی است و بدنه شرقی و غربی حیاط آن، که درای حوض و باغچه است. طاق نماهای آجری دارد. ورودی به طبقه همکف، از طریق دو راهرو صورت می گیرد که درای یک اتاق مرکزی و دو اتاق جانبی است. در قسمت شمال آن نیز حیاط خلوت کوچکی ایجاد شده که نور فضاهای داخلی را تأمین می نماید. ارتباط به طبقه اولف از طریق راه پله کلاه فرنگی است. در مرکز طبقه اول نیز، تالاری بزرگ به همراه اتاق های جانبی دیگر قرار گرفته است. نمای ساختمان دارای قاب بندی های آجری پرکار است و دو ایوان با ستون و سرستون های گچبری شده جلوه خاصی به آن بخشیده است. این خانه، متعلق به مرحوم یحیی ذکاء از پژوهشگران معاصر بوده که تا کنون به”دفتر پژوهش های تاریخی یحیی ذکاء” تبدیل گردیده است.

استاد یحیی ذکاء را می‌توان یکی از بنیانگذاران موزه در ایران نامید چرا که ایشان در برنامه‌ریزی و راه‌اندازی بسیاری از موزه‌ها در تهران و شهرستان‌ها در ۴۰ سال اخیر نقش اصلی داشته‌اند بنابراین به پاس خدمات مرحوم یحیی ذکاء در زمینه تاریخ و ایرانشناسی به ویژه پژوهش‌های منطقه آذربایجان و تبریز از این خانه به عنوان «دفتر پژوهش‌های تاریخی یحیی ذکاء» بهره‌برداری شده است و با همکاری خانواده ایشان، آثار فرهنگی به جای مانده از استاد ذکاء جهت استفاده پژوهشگران به خانه لاله‌ای‌ها در تبریز انتقال داده شد.همچنین استاد یحیی ذکاء یکی از خبره‌ترین کارشناسان اموال فرهنگی بودند و در شناسایی و معرفی آثار دوره قاجار به ویژه نقاشی‌های این دوره، حق بزرگی به گردن جامعه هنری ایران دارند.

منبع :

– ویکی پدیا

– سامانه رزرواسیون آرمان سفر

– سیری در ایران