شاه‌گلی تبریز با سالانه ۸ میلیون نفر بازدید، یکی از مهم‌ترین گردشگاه‌های شهر تبریز است که در جنوب شرق آن و در ۷ کیلومتری مرکز شهر واقع شده‌ است. این مکان در زمان آق‌قویونلوها احداث شده و در دورهٔ صفویان گسترش یافته‌ است. عمق دریاچهٔ شاه‌گلی ۱۲ متر بوده و در محوطهٔ آن قایقرانی انجام می‌ شود. همچنین شهربازی (لوناپارک) و نیز مسافرخانه‌ های متعددی در داخل این گردشگاه وجود دارد. با احداث هتل ۵ ستاره و بین‌ المللی شاه‌گلی، این گردشگاه جنبهٔ جهانی پیدا کرده‌ است.

تاریخچه

شاه‌گلی تا پیش از روی‌ کار آمدن صفویان، بزرگ ترین منبع ذخیرهٔ آب جهت آبیاری باغ‌ های مناطق شرقی تبریز تا دروازهٔ تهران و «تَپَلی‌باغ» بوده‌است. در دوران حکومت صفویان، تمام شن و ماسه و نخاله‌ های موجود در محوطهٔ داخلی دریاچهٔ فعلی خالی شده و دیواره‌ ای سنگی به دور آن کشیده شد. در دوران قاجار در پیرامون استخر شاه‌گلی خیابان‌ هایی جهت عبور و مرور احداث گردید و در جوار این معابر، درختان درخت تبریزی، بید مجنون و گل‌ های اطلسی متعددی در چندین ردیف جهت تزئین گردشگاه و پاکی آب و هوا کاشته شد. شاه‌گلی در دوران پهلوی به شهرداری تبریز واگذار شد تا به یک گردشگاه عمومی تبدیل شود. سید باقر کاضمی (مهذب‌الدوله) استاندار وقت آذربایجان شرقی، نخستین تعمیرات اساسی را در محوطهٔ این گردشگاه به انجام رسانید. در مرکز استخر شاه گلی، عمارت کلاه‌ فرهنگی هشت ضلعی وجود دارد که امروزه به‌ صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می‌ گیرد و به کاخ شاه گلی مشهور است. این بنا پیشتر ساختمانی خشتی بود که در سال ۱۳۴۶ تخریب گشت و با همت شهرداری تبریز و استانداری، جای خود را به یک ساختمان زیبا و مقاوم داد.

دریاچه

دریاچهٔ شاه گلی با ۵٫۵ هکتار وسعت، گنجایش ۷۲۰۰۰۰ متر مکعب آب را دارد. این دریاچه پس از انقلاب اسلامی ایران به ایل‌گلی (دریاچه مردم) تغییر نام داده‌ است. یکی از شعبه‌ های رودخانهٔ لیقوان که از نزدیکی روستای چاوان می‌ گذرد، به‌ صورت جویباری کوچک از سمت جنوب‌ شرقی دریاچهٔ شاه‌گلی وارد آن شده و آب آن را تأمین می‌نماید. تپهٔ نسبتاً بلندی در بخش جنوبی دریاچهٔ شاه‌گلی قرار گرفته که جنگل‌ کاری شده و آبشارهای مصنوعی متعددی از این تپه به سمت داخل دریاچه سرازیر می‌ شود. همچنین از ضلع جنوبی دریاچه تا مرکز آن و محل کاخ شاه‌گلی، خیابانی کشیده شده که عمارت کلاه‌ فرنگی را به‌ صورت یک شبه‌ جزیره درآورده‌ است. این دریاچه در هنگام فصل زمستان با نمایی زیبا آمیخته‌ ای از یخ و آب، خود را می‌ نمایاند. در زمان یخ زدن دریاچه ماهی‌ هایی که در این آب زندگی می‌ کنند نمی‌ توانند به سطح آب برسند و به همین دلیل رشد آنها کند می‌ شود.

کاخ

عمارت کلاه‌ فرهنگی هشت‌ ضلعی موجود در مرکز دریاچهٔ شاه‌گلی که به کاخ شاه‌گلی شهرت دارد، امروزه به‌ صورت یک تالار پذیرایی مورد استفاده قرار می‌ گیرد. این بنا پیشتر یک ساختمان یک‌ طبقهٔ خشتی و فرسوده بود. شهرداری تبریز در سال ۱۳۴۶ خورشیدی ساختمان پیشین را تخریب و عمارت دو طبقهٔ جدید و مقاومی در محل آن احداث کرد. کاخ شاه‌گلی در دوران حکومت سلطان یعقوب آق‌قویونلو احداث شده و در دوران سلطنت صفویان گسترش یافته‌ است. قهرمان میرزا (هشتمین پسر عباس میرزا) نیز این عمارت را تکمیل‌ تر نموده و آن را به‌ صورت یک گردشگاه سلطنتی برای درباریان قاجار درآورده‌ است.

اولین اینترنت پارک کشور

به کمک کارشناسان سازمان آمار و فناوری اطلاعات شهرداری تبریز، سرویس اینترنت بی سیم برای استفاده گردشگران و شهروندان تبریزی در پارک شاه گلی برقرار گردیده است. براساس پیشنهادی از سوی مدیریت گردشگری شهرداری تیریز و جهت سهولت برقراری ارتباطات اینترنتی گردشگران در تبریز، معاونت فنی سازمان آمار و فناوری اطلاعات اقدام به بسترسازی برای ایجاد این سرویس نمود و در مدت ۱۰ روز دو فرستنده، هرکدام با پوششی به شعاع ۳۰۰ متر کروی در ضلع شرقی و جنوبی شاه گلی نصب گردید.

اولین کیوسک اطلاع رسانی و گردشگری مبتنی بر وب کشور

اولین مرکز اطلاع رسانی هوشمند کشور در مجموعه تاریخی و تفریحی شاه گلی بنا شده است. این مرکز شامل ۴ دستگاه کیوسک اطلاع رسانی است که در اتاقک شیشه‌ ای ویژه‌ای قرار گرفته است و اطلاعات مختلفی از جمله تاریخچه و توضیحاتی در مورد مجموعه باستانی شاه گلی و اطلاعات گردشگری شهر تبریز مثل مراکز تجاری، بازارها، مراکز تفریحی، پارک ها، موزه‌ ها، مراکز اقامتی و برخی موارد دیگر را در اختیار گردشگران و علاقه‌مندان قرار می‌ دهد. همچنین با توجه به اینکه اطلاعات این مرکز بر اساس وب می‌باشد، امکان دسترسی گردشگران از طریق اینترنت نیز به این وب سایت فراهم شده است.

منبع:

– ویکی پدیا