آرامگاه بوعلی سینا همدان
آرامگاه ابوعلي سينا بناي يادبود شيخ الرئيس ابن سينا؛ فيلسوف، دانشمند و پزشک مشهور ايراني است که در ميدان بوعلي سينا در مرکز شهر همدان قرار دارد.
بناي ابتدايي آرامگاه ابوعلي سينا در زمان قاجاريه ساخته شد و آرامگاه جديد به دستور محمدرضا پهلوي به مناسبت هزارمين سالروز تولد اين دانشمند بزرگ، توسط انجمن آثار ملي ايران ساخته و در سال ۱۳۳۳ خورشيدي افتتاح شد.
طرح و نقشه اوليه اين بنا در خرداد سال ۱۳۲۴ خورشيدي توسط انجمن آثار ملي بين مهندسان و فارغ‌التحصيلان رشته معماري به مسابقه گذاشته شد و با نظر آندره گُدار و مهندس فروغي، طرح پيشنهادي مهندس هوشنگ سيحون پذيرفته شد. در نيمه سال ۱۳۲۶ انجمن تصميم به اجراي طرح گرفت. سال بعد هوشنگ سيحون طرح پيشنهادي را به عنوان پايان‌نامه به دانشکده هنرهاي زيباي پاريس تقديم کرد و اوايل سال ۱۳۲۸ ساخت اين آرامگاه آغاز شد.
نقشه آرامگاه بر اساس قديمي‌‌ترين بناي تاريخ‌دار اسلام در ايران يعني گنبد قابوس (در استان گلستان) که از شاهکارهاي معماري به شمار مي‌آيد، کشيده شده است. تنها اختلاف ظاهري اين بنا با گنبد قابوس در اين است که گنبد قابوس ۱۰ تَرک ولي آرامگاه بوعلي ۱۲ تَرک دارد. وجود ۱۲ ستون نشان‌دهنده ۱۲ رشته دانشي است که ابن سينا بر آن‌ها احاطه داشته است.
به مناسبت موقعيت محلي و محدود بودن فضاي آرامگاه و براي صرفه‌جويي در مخارج، آرامگاه بوعلي را با نصف ابعاد گنبد قابوس در نظر گرفتند. اختلاف ديگر اين دو بنا با يکديگر در اين است که فاصله بين ترک‌ها در گنبد بوعلي باز و گشاده است در حالي که بناي گنبد قابوس از ابتدا تا انتها (جز در قسمت ورودي) هيچ گونه شکاف و روزنه‌اي ندارد و درون آن همچون دخمه، تاريک و فاقد نورگير و روشنايي است. البته بازگذاردن فاصله ميان تَرک‌ها به دليل وجود بادهاي سنگين و طوفان‌هاي پاييزه و زمستانه شهر همدان نيز بوده است.
ارتفاع هر پايه برج از کف زيرين آرامگاه تا زير گنبد نزديک به ۲۳ متر است. پهنا (عرض) هر پايه در پايين ۱/۱۷ متر و در بالا ۹۲ سانتي‌متر است. گنبد مخروطي شکل آن نزديک به ۶ متر ارتفاع دارد. ارتفاع اطاق اصلي آرامگاه ۶/۱۰ و ارتفاع کلي بنا (از کف تا انتها) بيش از ۲۸ متر است.
در ميان ۱۲ پايه برج، تخته سنگ مرمر يکپارچه‌اي به چشم مي‌خورد که طول آن ۲/۵۵ و عرض آن بالغ بر يک متر است و کتيبه‌اي به خط ثلث بر آن نوشته‌اند. تخته سنگ فوق از آثار برجسته و مهمي است که در بناي باشکوه آرامگاه به کار برده‌اند زيرا در ضمن انجام عمليات مربوط به ساخت آرامگاه، تخت سنگ بزرگ تهيه شده براي اين منظور در يک مرحله شکست و دوباره مجبور شدند سنگ فعلي را از کنار درياچه اروميه تهيه کرده و به همدان بياورند.
محل فعلي آرامگاه بوعلي منزل مسکوني ابوسعيد دخوک؛ يار ديرين وي بوده و بوعلي مدتي را نزد او به عنوان مهمان سپري کرده است و مزار هر دو در اين محل واقع شده است.
در قسمت بالاي ديوارهاي داخلي محوطه مربع شکل آرامگاه، بيست بيت قصيده معروف «عينيه» که از آثار ادبي شيواي ابن سينا در حکمت و فلسفه به شمار مي‌آيد و حکيم آن را در کمال فصاحت و بلاغت راجع به مراحل مختلف سير روح انساني و ارتباط آن با عالم جسماني سروده است، بر روي ۴۰ لوح سنگي از سنگ مرمر هر کدام به طول ۱/۱۰ متر و عرض ۰/۵ متر به خط ثلث برجسته نوشته شده است.
آرامگاه ابوعلي سينا داراي دو تالار (شمالي و جنوبي) مي‌باشد. در حال حاضر تالار جنوبي به عنوان موزه، به محل نگهداري سکه، سفال، برنز و ساير اشياي کشف شده مربوط به هزاره‌هاي قبل از ميلاد و دوران اسلامي اختصاص يافته و در تالار شمالي کتابخانه‌اي مشتمل بر ۸ هزار جلد کتاب خطي و چاپي نفيس ايراني و خارجي و غرفه‌هايي مربوط به آثار ابوعلي سينا و شعرا و نويسندگان همداني نگهداري مي‌شود. در غرفه آثار بوعلي، عکسي از جمجمه وي در معرض ديد گذاشته شده که گمان مي‌رود به هنگام تخريب مقبره قديمي تهيه شده است.
بر بالاي درِ منتهي به خيابان سمت رودخانه بر لوح مرمرين، رباعي از بوعلي (که به اشتباه به عمر خيام نسبت داده‌اند) نوشته شده است.
هرچند که بناي اين آرامگاه باشکوه به سال‌هاي اخير بازمي‌گردد، اما با اين وجود نه تنها از هر لحاظ با مجلل‌ترين بناهاي تاريخي کشور برابري مي‌کند بلکه از لحاظ رعايت اصول مهندسي و نکات فني ساختماني، بر بيشتر آثار تاريخي کشور برتري دارد.
منبع: seeiran.ir
برچسب ها آرامگاهآرامگاه بوعلی سیناابن سيناابوعلی سیناتاریخچه مقبرهشاهکار تاریخیشيخ الرئيسطرح مقبرهطرح مقبره ی بوعلی سینامقبره ابوعلی سینا همدانمقبره بوعلی سیناهنرهاي زيباي پاريسهوشنگ سيحون
0 دیدگاه در “آرامگاه بوعلی سینا همدان”