جنگل های ارسباران
ارسباران که قبلا با نام های قره داغ یا قره جه داغ شناخته می شد، در گویش آذربایجان با نام آراز بار یا ارسباران معروف است. ناحیه ی کوهستانی وسیعی است در شمال استان آذربایجان شرقی که از شمال کوه قوشاداغ در جنوب اهر و ورزقان تا رود ارس گسترده است. ارسباران در شرق با شهرستان مشگین شهر و مغان، در جنوب با شهرستان سراب و در غرب با شهرستان تبریز و شهرستان مرند هم مرز است. گفته شده نام قره داغ به علت کثرت کوه های منطقه ساخته شده ، با این توضیح که قره داغ در لسان ترکی بر انبوهی ، کثرت و در هم تنیدگی دلالت دارد. در سال ۱۹۷۶ یونسکو ۷۲۴۶۰ هکتار از اراضی منطقه را به عنوان ذخیره گاه زیست کره ثبت کرد. توصیف کلی یونسکو به این قرار است ، این ذخیره گاه زیست کره در کوهستان های قفقازی ایران نزدیک مرز کشور با جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار دارد. این ناحیه با قرار گرفتن در بین مناطق خزری، قفقازی و مدیترانه ای، کوه هایی تا ارتفاع ۲۲۰۰ متر، علفزارهایی آلپی، دشتهای نیمه خشک، مراتع و جنگل ها، رودها و چشمه ها را شامل شده است. ارسباران محل زیست حدود ۲۳۵۰۰ کوچ نشین است که عموما در مناطق حائل و انتقالی ناحیه زندگی می کنند.
قابلیت های توریستی منطقه
اعلام بخشی از ارسباران بعنوان زیست کره توسط یونسکو بر پتانسیل توریستی منطقه صحه گذاشت. زیبایی طبیعت ارسباران حتی نظر غربیانی که منطقه را دیده اند بخود جلب کرده است. برای مثال یک گردشگر کانادایی کلیبر را اینگونه توصیف می کند: شهری دورافتاده و خواب آلود در میان کوه های سربه فلک کشیده ای که قله هایشان در زیر مه غلیظ از دیده پنهان شده اند، مکانی است عالی به طراوت و سرسبزی انگلیس و ورای ذهنیت ما از طبیعت کویری و خشک ایران.زیست کره ارسباران علاوه بر آن که تحت تاثیر اقلیم مدیترانه ای است درشعاع اثر اقلیم های خزری و قفقازی نیز قرار دارد و به دلیل وجود اختلاف ارتفاع زیاد، از آب و هوا و اقلیم های متنوعی بر خوردار است . میانگین بارش سالانه در ایستگاه هوا شناسی کلیبر در یک دوره ۲۰ ساله ، ۴۶۱ میلیمتر بود. بارندگی نسبتاً زیاد در این منطقه ، که بیشتر به صورت برف است ، و تبخیر کم آن باعث شده تا جویبارهای زیادی از کوهستانهای مرتفع آن سرچشمه گرفته و به داخل رود ارس وارد شوند.
از نظر جغرافیایی گیاهی ارسباران محل بر خورد سه اقلیم مختلف خزری، قفقازی و مدیترانه ای است . شکل ظاهری و توزیع پوشش گیاهی ارسباران قانونمندی خاصی دارد ، بدین ترتیب که دامنه های جنوبی اصولاً پوشیده از مرتع است و جنگل عمدتاً در دامنه های شمالی و بین ارتفاعات ۸۰۰ متر تا حدود ۲۲۰ متر مشاهده می شود و مناطقی با ارتفاع بیشتر از ۲۲۰۰ متر و کمتر از ۸۰۰ متر مرتعی است . در پارک ملی ارسباران ۲۲۰ گونه پرنده، ۳۸ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست، ۴۸گونه پستاندار (نظیر کل و بز، گراز، خرس قهوهای، گرگ، «وشق» (سیاهگوش) و «پلنگ») و ۲۲ گونه ماهی شناخته شده است. از گونههای پرندگان بومی ارسباران میتوان به «قره خروس قفقازی» کبک، دراج و قرقاول و انواع پرندگان شکاری و تعداد بیشماری پرندگان آبزی و خشکیزی اشاره کرد. «مارال»، گونهٔ منقرض شدهٔ منطقهٔ ارسباران نیز با انتقال هفت راس از پارک ملی گلستان در فضایی به وسعت هفت هکتار در مرکز تحقیقاتی آینالو رها شده و در حال احیا است. ارسباران صرف نظر از جاذبههای شکارگاهی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دلیل وجود گونههای گیاهی و جانوری کمیاب، چشماندازهای بکر و وسیع و شکنندگی و آسیبپذیری بالای خود در سالهای ۱۳۵۰ و ۱۳۵۲ شمسی ابتدا به عنوان منطقهٔ ممنوعه و سپس منطقهٔ حفاظت شده تحت حفاظت و نظارت اعلام شده و چندی پیش نیز به پارک ملی ارسباران ارتقا یافت.
یک تحقق اخیر سه نقطه را با بالاترین توانمندی گردشگری مشخص کرده است. این سه مکان، که در مجاورت جاده کلیبر – عاشقلو (مسیر عباسآباد-آینالو – وایقان) قرار گرفتهاند، عبارتند از قلعه بابک، دره مکیدی و آینالو. البته، مکانهای زیادی وجود دارند، که علیرغم شناخته بودن به مردم محل، هنوز مورد توجه گردشگران قرار نگرفتهاند. برای مثال، زیارتگاه بابا سیف الدین تا قبل از تخلیه کامل روستای گرمناب مورد توجه اهالی، چه شیعه و چه اهل حق، قرار داشت. زوار در محیط سر سبز گوسفندی قربانی را کباب کرده و هنگام ترک محل از درختان دغدغان ریسمانهای رنگی آویزان میکردنند.
چشمه های آب گرم ارسباران در زمرهٔ جاذبههای گردشگری هستند که اخیراً مورد توجه قرار گرفته اند. بنا به نوشته روزنامه دنیای اقتصاد، تاسیسات آبدرمانی کلیبر که در تیر ماه ۱۳۹۲ راه اندازی شد، بزرگترین مجتمع آب درمانی کشور است. این مجتمع در نزدیکی روستای متاللی احداث شده و شامل استخرهای سرپوشیده با سقف متحرک زنانه، مردانه، سونا و جکوزی، مجموعه رستوران، بوفه، کافی شاپ، سالنهای ورزشی، بدنسازی، فضای بازی کودکان، رختکنهای مجهز، پارکینگ و نمازخانه به علاوه واحدهای تجاری میباشد.
علأوه بر مورد فوقالذکر، تقریباً در هر آبادی ناحیه نوعی نشان اختصاصی (Landmark) وجود دارد. بعضی از اینها میتوانند جاذبه گردشگری داشته باشند. در اینجا سه نمونه را ذکر میکنیم. ۱) یکی از دیدنی های کوانق درخت چنار کهنسال کاملاً سر حالی، به قطر تقریبی سه متر، است که که در ورودی روستا قرار دارد. به گفته اهالی این روستا این درخت قدمتی بیش از ۵۰۰ سال دارد. تصویر این درخت ضمیمه شده است. ۲) در قبرستان روستای صومعه درخت سرو عجیبی وجود دارد. این درخت کهنسال در تمام قسمت های تنه خود حتی شاخ های کوچک حالت پیچ خورده دارد و از سایر درختان سرو که در آن منطقه و قبرستان وجود دارند متمایز است. درخت کهنسال بلوط در روستای چریق و درختان چنار کهنسال در روستاهای ی شاهحیدر ، مکیدی و طوعلی سفلی از دیگر جاذبه های منطقه حفاظت شده ارسباران محسوب می شوند .
مدرن شدن روستاها در ارسباران چهره ی منطقه را عوض کرده است.
منبع : ویکی پدیا
برچسب ها ارسبارانجنگل های ارسبارانقره داغ
0 دیدگاه در “جنگل های ارسباران”